Het Kiel Blogt

Kielenaren in het wild besturderen in de Hema

Antropologen verwacht je bij de Sanema indianen in Venezuela of tussen de vlijmscherpe speren van de Kombai op West-Papoea. Maar niet meteen in de Hema op het Kiel.

En toch was net dat één van de onderzoeksplaatsen van antropologe Ruth Soenen.
Negen maanden lang observeerde ze Kielenaren in het wild in de cafetaria van Hema. Maar ook tussen de winkelrekken. En evengoed in Hema als in de C&A op de Abdijstraat. En al die maanden nam ze elke dag tram 12 van Deurne tot aan begraafplaats Schoonselhof.

Ze heeft er een boek over geschreven: "Het Kleine Ontmoeten" dat -hoe kan het anders- in de Hema werd voorgesteld, en waarover ze vandaag in De Standaard een interview geeft (waar u helaas voor moet betalen om het helemaal te lezen).

Eén van de eerste vragen die de journalist haar stelt, getuigt al meteen van behoorlijk wat vooringenomenheid: "Wat zocht u op het Kiel? Kankerende volksmensen op stoeltjes in de straat?" Maar de antropologe countert gelukkig: "Daar wilde ik nu net niet mee bezig zijn. Dat is het nostalgische beeld van de volkswijk: autochtonen onder elkaar. Vandaag leeft de stad op andere plekken: winkelcentra, tramhaltes, de Meir."

Net die light ontmoetingen tussen de winkelrekken noemt ze het kleine ontmoeten. "De vereenzaming in onze samenleving wordt overroepen. Mensen komen nog altijd graag buiten, hebben graag andere mensen in de buurt. We zijn socialer dan we denken. Onderzoekers brengen alleen de dikke' vormen van gemeenschap in rekening: gezin, familie, buren en collega's. Ze vergeten de vluchtige contacten die net zeer kenmerkend voor het stadsleven zijn. Moeders die bij de schoolpoort een babbeltje slaan, pendelaars die elkaar elke dag bij dezelfde tramhalte kruisen, de roddels met verkoopsters in de winkel. ... Ik zag het vaak in de Hema op het Kiel: mensen die tussen de rekken nieuwtjes stonden uit te wisselen. Winkelen is zoveel meer dan een commerciële activiteit. Vandaag is de winkelstraat een van de belangrijkste stedelijke ontmoetingsplaatsen geworden."

Grappig -en voor mij helaas herkenbaar- is Soenen ook als ze het over linkse intellectuelen heeft die op het Kiel komen wonen. Eerst heeft ze het over Yvonne, een "typische Antwerpse volksvrouw" die ze heeft geïnterviewd. Ze stemt op het Vlaams Belang maar heeft wel warme contacten met haar Marokkaanse buurvrouw die ze al tien jaar kent. De tegenpool van die Yvonne is volgens de antropologe Eric, hooggeschoold en drukke baan, die ze ook op het Kiel in terviewde. "Eric dacht multicultureel, maar voor omgang met Marokkaanse buren had hij geen tijd. Alleen in het buurtcomité kwam hij ze tegen. Zo heb je veel progressieve intellectuelen. ... Ze doen niet mee aan de kletspraatjes van de anderen, maar uitgerekend zij zijn het die vervolgens klagen over sociale armoede, denk ik weleens. De verschillen tussen allochtonen en autochtonen zijn groot. Maar ik zie die nog sneller overeenkomen dan Yvonne en Eric. Allebei rasechte Antwerpenaars maar hun leefwereld heeft bar weinig gemeen."

Mag ik mezelf geruststellen met het idee dat ik al enorm geniet van die "kletspraatjes"? Bij de bakker en óók aan de kassa van de Hema (je hebt daar een cassière met een heel grappig Jiddisch -Duits volgens mijn vrouw- accent). Ik ben als "linkse intellectueel" op de goede weg, hoop ik dan. Nu de Marokkaanse overbuurvrouw nog leren kennen.